Społeczne Vinohradská 12

2025.08.08 – Jak radykalizują się dzieci?

W najnowszym odcinku podcastu „Vinohradská 12”, prowadząca Janetta Němcová wraz z Barborą Vegrichtovą, ekspertką ds. radykalizacji z Czeskiego Towarzystwa Kryminologicznego, analizują jeden z najbardziej niepokojących fenomenów społecznych we współczesnych Czechach: gwałtowny wzrost agresji i brutalnej przestępczości wśród dzieci i młodzieży. Rozmowa jest próbą zrozumienia, skąd bierze się ten problem, jak przebiega proces radykalizacji w erze cyfrowej i co państwo oraz społeczeństwo mogą zrobić, aby mu zapobiec. Punktem wyjścia do dyskusji są alarmujące dane czeskiego Ministerstwa…

Continue reading

Nauka Vinohradská 12

2025.08.07 – Mysz z futrem mamuta?

W najnowszym odcinku podcastu „Vinohradská 12”, prowadząca Janetta Němcová wraz z biolożką i genetyczką Heleną Fulkovą z Instytutu Medycyny Eksperymentalnej Czeskiej Akademii Nauk, zagłębiają się w fascynujący i budzący kontrowersje świat „de-ekstynkcji”, czyli prób przywrócenia do życia wymarłych gatunków. Bezpośrednim impulsem do rozmowy stały się niedawne, sensacyjne doniesienia amerykańskiej firmy Colossal Biosciences, która ogłosiła stworzenie myszy z cechami mamuta włochatego, co ma być pierwszym krokiem na drodze do wskrzeszenia tego prehistorycznego olbrzyma. Jak wyjaśnia dr…

Continue reading

Historia Vinohradská 12

2025.08.06 – Tajemnica egipskich grobowców

W najnowszym odcinku podcastu „Vinohradská 12”, prowadząca Janetta Němcová wraz z egiptolożką Marią Peterkovą Hlouchovą z Czeskiego Instytutu Egiptologii, zabierają słuchaczy w podróż w głąb egipskiej pustyni, by odkryć sekrety niedawno zidentyfikowanego królewskiego grobowca. Rozmowa, zainspirowana okrzykniętym przez światowe media „najważniejszym odkryciem od czasów Tutenchamona” znaleziskiem, jest fascynującą opowieścią o pracy współczesnych archeologów, zagadkach historii i tajemnicach, które wciąż skrywają piaski Egiptu. Centralnym punktem dyskusji jest odkrycie grobowca faraona Totmesa II, władcy z XVIII dynastii,…

Continue reading

Klimat Vinohradská 12

2025.08.05 – Turyści na lodzie. Czy zniszczą bieguny? (Nie, nie zniszczą)

W najnowszym odcinku podcastu „Vinohradská 12” (data emisji 4 sierpnia), prowadząca Janetta Němcová wraz z profesorem Josefem Elsterem, polarnym ekologiem z ponad trzydziestoletnim doświadczeniem, zabierają słuchaczy w podróż do najzimniejszych i najbardziej wrażliwych regionów Ziemi – Arktyki i Antarktydy. Rozmowa jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy rosnąca popularność turystyki polarnej jest śmiertelnym zagrożeniem dla tamtejszych unikalnych ekosystemów, czy też, paradoksalnie, może stać się narzędziem ich ochrony. Jak wynika z przytoczonych w podcaście danych, turystyka w…

Continue reading

Społeczne Vinohradská 12

2025.08.04 – Mało dzieci. I co teraz?

W najnowszym odcinku podcastu „Vinohradská 12”, prowadząca (w zastępstwie) Janetta Němcová wraz z demografką Anną Šťastną z Uniwersytetu Karola, mierzy się z jednym z najpoważniejszych wyzwań społecznych współczesnych Czech – gwałtownym i rekordowym spadkiem liczby urodzeń. Rozmowa jest próbą odejścia od alarmistycznych nagłówków o „wymieraniu narodu” i stanowi dogłębną analizę przyczyn tego kryzysu, obalając przy tym popularne mity i wskazując na systemowe zaniedbania ze strony państwa. Jak na wstępie podkreśla ekspertka, medialne hasła o „wymieraniu…

Continue reading

Polityka - Słowacja Vinohradská 12

2025.08.01 – Słowacja, faszyzm i Fico

W najnowszym odcinku podcastu „Vinohradská 12”, prowadzący Matěj Skalický wraz z historyczką Haną Kubátovą z Uniwersytetu Karola, podejmują próbę głębokiej i niezwykle aktualnej analizy historyczno-politycznej. Punktem wyjścia jest często pojawiające się w publicznej debacie, prowokacyjne pytanie: czy premiera Słowacji, Roberta Ficę, można porównać do Jozefa Tisy, przywódcy faszystowskiego Państwa Słowackiego z czasów II wojny światowej? Rozmowa wykracza jednak daleko poza proste analogie, stając się wnikliwym studium nad naturą słowackiego faszyzmu, jego dziedzictwem oraz sposobem, w…

Continue reading

Seria Vinohradská 12

2025.07.31 – Powrót faszyzmu – Cz. IV: Zawrót głowy Kundery i AfD

W czwartej i ostatniej części specjalnego cyklu, podcast „Vinohradská 12” kończy prezentację głośnego eseju z niemieckiego magazynu „Der Spiegel”, zatytułowanego „Narodziny faszyzmu: W poszukiwaniu utajonego Hitlera”. Ta finałowa odsłona audycji porzuca próby prostych definicji, zagłębiając się w psychologiczne i filozoficzne źródła współczesnego autorytaryzmu, a kończy się reportażem z samego serca niemieckiej skrajnej prawicy, z wiecu partii AfD. Rozważania rozpoczynają się od wnikliwej analizy bułgarskiego politologa Ivana Krasteva, który stawia tezę, że populiści wygrywają nie dlatego,…

Continue reading

Seria Vinohradská 12

2025.07.30 – Powrót faszyzmu – Cz. III – Populiści i demokraci

W trzeciej części specjalnego, wakacyjnego cyklu, podcast „Vinohradská 12” kontynuuje prezentację eseju z niemieckiego magazynu „Der Spiegel”, zatytułowanego „Narodziny faszyzmu: W poszukiwaniu utajonego Hitlera”. Ta odsłona audycji przenosi ciężar dyskusji z diagnozowania zagrożeń na poszukiwanie odpowiedzi i strategii obronnych. Analizie poddane zostaje rozróżnienie między historycznym faszyzmem a współczesnym populizmem oraz wewnętrzne słabości samej demokracji liberalnej, które napędzają autorytarne tendencje na całym świecie. Kluczową postacią tej części jest Jan-Werner Müller, politolog z Uniwersytetu Princeton i jeden…

Continue reading

Seria Vinohradská 12

2025.07.29 – Powrót faszyzmu – Cz. II: Putin i konserwatyści

W drugiej i ostatniej części specjalnego, wakacyjnego odcinka podcastu „Vinohradská 12”, prowadzący Matěj Skalický kontynuuje prezentację eseju z niemieckiego magazynu „Der Spiegel”, zatytułowanego „Narodziny faszyzmu: W poszukiwaniu utajonego Hitlera”. Ta część audycji przechodzi od historycznych metafor do bezpośredniej analizy współczesnych liderów i zjawisk, stawiając prowokacyjne pytania: Czy reżim Władimira Putina jest faszystowski? Jaką rolę w narastaniu autorytaryzmu odgrywa kryzys konserwatyzmu? I czy jesteśmy w stanie rozpoznać zło w czasie rzeczywistym, zanim będzie za późno? Centralnym…

Continue reading

Seria Vinohradská 12

2025.07.28 – Powrót faszyzmu – Cz. I: Secret Hitler

W specjalnym, wakacyjnym odcinku podcastu „Vinohradská 12” (data emisji 28 lipca), prowadzący Matěj Skalický prezentuje słuchaczom czeskie tłumaczenie głośnego eseju z niemieckiego magazynu „Der Spiegel”. Audycja nie jest typowym wywiadem, lecz głęboką, analityczną podróżą, która stawia jedno z najbardziej niepokojących pytań naszych czasów: czy jesteśmy świadkami powrotu faszyzmu? I czy potrafimy rozpoznać jego symptomy w dzisiejszej, spolaryzowanej rzeczywistości politycznej, zdominowanej przez postacie takie jak Donald Trump, Viktor Orbán czy Władimir Putin? Rozważania rozpoczynają się od…

Continue reading