Odcinek podcastu „Vinohradská 12” poświęcony jest eskalacji napięcia i pogarszającej się sytuacji na okupowanym Zachodnim Brzegu Jordanu, która pozostaje w cieniu wojny w Strefie Gazy. Na miejscu sytuację relacjonuje bliskowschodni korespondent Czeskiego Radia, Štěpán Macháček.
W ostatnich miesiącach, zwłaszcza po ataku Hamasu na Izrael 7 października 2023 roku, znacząco wzrosła liczba ataków izraelskich osadników na palestyńskie wsie, takie jak Brukin. Ataki te często mają charakter odwetu za wcześniejsze palestyńskie akty przemocy (np. zabójstwo ciężarnej izraelskiej osadniczki w pobliżu Brukin), ale także motywację ideologiczną – radykalni osadnicy dążą do przejmowania palestyńskiej ziemi pod rozbudowę nielegalnych osiedli. Od października 2023 r. odnotowano ponad 700 ataków osadników, w których zginęło 17 Palestyńczyków; zginęło także 7 osadników.
Jednocześnie izraelska armia zintensyfikowała swoje operacje na Zachodnim Brzegu, co prowadzi do masowych wysiedleń Palestyńczyków, zwłaszcza z obozów dla uchodźców takich jak Tulkarm, Nur Shams czy Dżanin. W ostatnich miesiącach około 50 000 osób straciło dach nad głową. Armia izraelska uzasadnia te działania koniecznością „oczyszczenia” obozów z palestyńskich ugrupowań zbrojnych, takich jak „Brygada Tulkarm”. Wysiedleni mieszkańcy, obserwując z daleka jak buldożery niszczą ich domy, żyją w prowizorycznych warunkach, bez pewności powrotu. Istnieją obawy, że celem tych operacji jest m.in. stworzenie szerokich korytarzy dla izraelskiego ciężkiego sprzętu wojskowego.
Korespondent zwraca uwagę na fatalną sytuację ekonomiczną na Zachodnim Brzegu, spowodowaną m.in. utratą pracy w Izraelu przez setki tysięcy Palestyńczyków po 7 października. Co ciekawe, wysiedleni Palestyńczycy oskarżają o swoją sytuację nie tylko izraelską armię, ale także Autonomię Palestyńską, która ma niewielką kontrolę nad obozami i również prowadzi w nich operacje przeciwko radykalnym grupom, czasem w koordynacji z Izraelem.
W kontekście politycznym, skrajnie prawicowi ministrowie w rządzie Netanjahu coraz głośniej mówią o aneksji Zachodniego Brzegu. Dialog między Izraelem a Autonomią Palestyńską jest zamrożony, a działania obecnego rządu Izraela zdają się raczej podkopywać autorytet Autonomii, niż szukać w niej partnera do rozmów. Przyszłość Zachodniego Brzegu rysuje się w ciemnych barwach, a niektórzy jego mieszkańcy porównują swoją sytuację do „małej Gazy”.