W odcinku podcastu „Vinohradská 12” korespondentka Czeskiego Radia w Warszawie, Kateřina Havlíková, analizuje zbliżającą się drugą turę wyborów prezydenckich w Polsce, która odbędzie się 1 czerwca. Z czeskiej perspektywy, wybory te są kluczowe dla przyszłości regionu, zwłaszcza w kontekście dalszego wsparcia Polski dla Ukrainy oraz stabilności politycznej u ważnego sąsiada.
Prowadzący odcinek od razu stawia pytania, które nurtują czeską opinię publiczną: Czy Polska pod nowym przywództwem utrzyma dotychczasowy kurs mocnego wsparcia dla Ukrainy? Jaką rolę w polskiej polityce odgrywa ekstremizm i czy jego siła rośnie? Te zagadnienia stanowią oś analizy przedstawionej przez Havlíkovą.
Dla czeskiego obserwatora, wybór między Rafałem Trzaskowskim a Karolem Nawrockim to nie tylko wewnętrzna sprawa Polski, ale także sygnał dotyczący przyszłej orientacji kraju na arenie międzynarodowej.
Kateřina Havlíková szczegółowo relacjonuje ostatnie dni kampanii, które z czeskiej perspektywy mogą wydawać się intensywne i pełne osobistych starć. Zwraca uwagę na:
- Debatę telewizyjną: Opisuje ją jako niezwykle dynamiczną, wręcz chaotyczną (krótkie limity czasowe na wypowiedzi, konfrontacyjny charakter), gdzie kandydaci bardziej skupiali się na atakowaniu przeciwnika niż na prezentacji programów. Z czeskich mediów mogły przebić się takie detale jak charakterystyczny dźwięk gongu kończącego czas czy incydent z żuciem tytoniu przez Karola Nawrockiego przed kamerami.
- Marsze w Warszawie: Korespondentka opisuje masowe, niedzielne demonstracje poparcia dla obu kandydatów, które odbyły się niemal równocześnie, symbolizując głęboki podział polskiego społeczeństwa. Zwraca uwagę na różnice w charakterze tych zgromadzeń – marsz Trzaskowskiego był bardziej „kolorowy” (flagi UE, tęczowe, mniejszości kaszubskiej), podczas gdy marsz Nawrockiego zdominowały barwy narodowe.
Tematy kampanii oznaczone przez prowadzącego i gościnię jako istotne:
- Wsparcie dla Ukrainy i uchodźców: To jeden z najważniejszych punktów z perspektywy Pragi. Havlíková podkreśla różnice w retoryce kandydatów. Karol Nawrocki akcentuje, że „Polacy są na pierwszym miejscu”, a wsparcie dla ukraińskich uchodźców nie może trwać w nieskończoność. Rafał Trzaskowski, choć również mówi o potrzebie znalezienia systemowych rozwiązań, silniej podkreśla konieczność wspierania Ukrainy jako całości, w tym poprzez stwarzanie Ukraińcom w Polsce możliwości nauki i pracy.
- Bezpieczeństwo: W obliczu wojny w Ukrainie i incydentów takich jak doniesienia o materiałach wybuchowych przy kablu energetycznym łączącym Polskę ze Szwecją czy naruszenia przestrzeni powietrznej NATO przez rosyjskie myśliwce, kwestie bezpieczeństwa są naturalnie na pierwszym planie i rezonują również w Czechach.
- Energetyka: Choć to sprawa wewnętrzna, różne wizje (Trzaskowski – OZE; Nawrocki – węgiel do czasu rozwoju energetyki jądrowej) mogą mieć pośredni wpływ na regionalny rynek energii.
- Wzajemne oskarżenia i „brudna kampania”: Czescy słuchacze dowiadują się o oskarżeniach wobec Trzaskowskiego o rzekome finansowanie kampanii przez George’a Sorosa oraz zarzutach wobec Nawrockiego dotyczących jego przeszłości, w tym powiązań ze środowiskiem chuliganów piłkarskich czy kontrowersji wokół nabycia mieszkania komunalnego.
Szczególną uwagę w podcaście poświęcono wynikom pierwszej tury i znaczącemu poparciu dla kandydatów skrajnej prawicy, co jest zjawiskiem uważnie obserwowanym z Pragi. Komentowany jest wynik Sławomir Mentzena zajął trzecie miejsce, zdobywając duże poparcie wśród młodych wyborców (1/3 osób poniżej 30. roku życia). Jego popularność budowana jest na zręcznym wykorzystaniu mediów społecznościowych (TikTok, Twitter, YouTube) oraz hasłach libertariańskich gospodarczo, przy jednoczesnym konserwatyzmie społecznym (krytyka LGBT+, postulatów dotyczących aborcji). Z kolei Grzegorz Braun określony zostaje przez Havlíkovą jako „otwarty antysemita”. Zdobycie przez niego ponad 6% głosów zostaje określone jako zaskoczenie. Skupia wokół siebie środowiska antyszczepionkowe, pro-life i ultrakonserwatywnych katolików. Korespondentka wspomina o wpływach organizacji takich jak Ordo Iuris, mających powiązania zarówno z Konfederacją, jak i PiS. Łącznie ci dwaj kandydaci zdobyli około 21% głosów, co dla czeskiego odbiorcy może być sygnałem rosnącej siły radykalnych nastrojów w Polsce. Analiza przepływu ich elektoratu w drugiej turze jest kluczowa dla prognozowania wyniku (większość ma poprzeć Nawrockiego).
Podcast podkreśla, że wynik wyborów jest bardzo trudny do przewidzenia, a ostateczne rozstrzygnięcie może być znane dopiero w poniedziałek po głosowaniu. Dla Czech, jako bliskiego sąsiada i partnera w UE oraz NATO, stabilność polityczna i przewidywalność polskiej polityki zagranicznej, zwłaszcza w kontekście wojny w Ukrainie, mają ogromne znaczenie.