Odcinek podcastu „Vinohradská 12” poświęcony jest alarmującemu pojawieniu się w Czechach nowych, niezwykle niebezpiecznych narkotyków, zwłaszcza syntetycznych opioidów z grupy nitazenów. Substancje te, jak ostrzega policja i gość programu – Radek Jurnikl, specjalista ds. uzależnień z organizacji Sananim – są wielokrotnie silniejsze od fentanylu i tradycyjnych opioidów, takich jak morfina (nawet 100 do 1000 razy).
W programie wyjaśniono, że nitazeny zostały pierwotnie zsyntetyzowane w latach 50. XX wieku jako potencjalne leki przeciwbólowe, ale ze względu na bardzo małą granicę między dawką terapeutyczną a śmiertelną, nigdy nie weszły do legalnego użytku medycznego ani weterynaryjnego. Obecnie są to tzw. „research chemicals”, czyli substancje używane głównie do badań. Istnieje bardzo wysokie ryzyko przedawkowania nawet przy niewielkich ilościach, co prowadzi do zatrzymania oddechu i śmierci. W Czechach odnotowano już przypadki śmiertelne związane z tymi substancjami, głównie w Pradze, gdzie rynek opioidów jest najbardziej rozwinięty (obok Ústí nad Łabą i Brna).
Nowe opioidy, w postaci krystalicznego białego proszku, najczęściej trafiają do Czech z Chin lub Indii, przesyłane pocztą. Użytkownicy, często uzależnieni od tradycyjnych, mniej potentnych opioidów (jak domowej roboty heroina z maku), sięgają po nitazeny jako substytut. Podcast porusza również temat innych nowych substancji syntetycznych (NPS), takich jak klefedron (syntetyczny katynon), które pojawiają się na rynku jako sposób na obejście przepisów delegalizujących konkretne cząsteczki chemiczne.
Radek Jurnikl podkreśla znaczenie prewencji, redukcji szkód oraz szerszej dostępności naloksonu – antidotum na przedawkowanie opioidami (w postaci sprayu do nosa), które obecnie dystrybuowane jest w Czechach w ograniczonym zakresie. Wyraża obawę, że w związku ze spadkiem produkcji tradycyjnej heroiny w Afganistanie, do Europy, w tym do Czech, może trafić więcej syntetycznych opioidów, w tym krystalicznego fentanylu.