5:59 Polityka - Czechy Polityka - Świat

2025.07.30 – Europoseł Dostál, Mołdawia, MEGA i wojna hybrydowa

W najnowszym odcinku podcastu „5:59”, prowadząca Barbora Sochorová wraz z dwiema dziennikarkami Seznam Zprávy, Ivetą Křížovą i Anną Hrdinovą, analizują pozornie niewielki incydent dyplomatyczny, który w rzeczywistości obnaża kulisy rosyjskiej wojny hybrydowej prowadzonej przeciwko Mołdawii. Punktem wyjścia do rozmowy jest niedawne zatrzymanie na lotnisku w Kiszyniowie i niewpuszczenie do kraju czeskiego europosła, Ondřeja Dostála, który podróżował na kontrowersyjną, prawicową konferencję.

Jak relacjonuje Iveta Křížová, Ondřej Dostál, wiceprzewodniczący skrajnie lewicowego ugrupowania „Stačilo!”, został zatrzymany przez mołdawskie służby graniczne i poinformowany, że stanowi zagrożenie dla porządku publicznego i bezpieczeństwa narodowego. Sam Dostál twierdzi, że jest to skandal i atak na wolność słowa, a całą sytuację tłumaczy swoją krytyką wobec Ursuli von der Leyen. Jednak, jak ujawnia podcast, kontekst jego wizyty jest znacznie bardziej złożony. Dostál to polityk o barwnej i radykalizującej się przeszłości – od asystenta chadeckiego posła, przez członka liberalnej Partii Piratów, po krytyka szczepień i sojusznika sił antysystemowych. W ostatnich miesiącach zasłynął z kontrowersyjnych podróży do Rosji (na obchody Dnia Zwycięstwa), na Białoruś i do Chin, a także z publicznej krytyki sankcji nałożonych na Rosję i pomocy dla Ukrainy.

Kluczowym elementem układanki jest sama konferencja, na którą leciał Dostál. Wydarzenie o nazwie „MEGA” (Make Europe Great Again), jawnie nawiązujące do hasła Donalda Trumpa, zostało zorganizowane przez skrajnie prawicową rumuńską partię i zgromadziło grono konserwatywnych i eurosceptycznych polityków z całej Europy i USA. Jak jednak ujawnia podcast, głównym sponsorem i szarą eminencją konferencji jest Ilan Shor – mołdawski oligarcha, skazany zaocznie za udział w „kradzieży stulecia”, czyli wyprowadzeniu miliarda dolarów z mołdawskich banków. Shor, który obecnie ukrywa się w Rosji, jest uważany za główne narzędzie Kremla do destabilizacji Mołdawii. To właśnie jego postać łączy wizytę czeskiego europosła z rosyjską wojną hybrydową.

Anna Hrdinová, która niedawno wróciła z Mołdawii, przybliża słuchaczom tragiczną sytuację tego kraju. Mołdawia, jako kandydat do Unii Europejskiej, rządzona przez prozachodnią prezydent Maię Sandu, znajduje się na pierwszej linii frontu w starciu z Rosją. Kreml, wykorzystując oligarchę Ilana Shora, prowadzi przeciwko niej zmasowaną operację destabilizacyjną. Jej głównym narzędziem jest gigantyczny schemat korupcyjny, działający na zasadzie piramidy finansowej. Z pieniędzy płynących z Rosji finansowane są antyrządowe protesty, szerzona jest dezinformacja, a przede wszystkim – masowo kupowane są głosy w wyborach. W jednym z najbiedniejszych krajów Europy, oferta kilkudziesięciu euro za oddanie głosu na prorosyjskiego kandydata jest dla wielu propozycją nie do odrzucenia.

W tym kontekście, decyzja mołdawskich władz o niewpuszczeniu Dostála i innych uczestników konferencji finansowanej przez Ilana Shora, przestaje być postrzegana jako atak na wolność słowa, a staje się aktem samoobrony. Jak konkluduje podcast, rząd w Kiszyniowie, w obliczu egzystencjalnego zagrożenia ze strony Rosji i jej lokalnych popleczników, jest zmuszony do podejmowania radykalnych kroków w obronie swojej suwerenności i proeuropejskiego kursu. Incydent z udziałem czeskiego europosła staje się więc podręcznikowym przykładem tego, jak politycy z krajów Unii Europejskiej, świadomie lub nie, mogą stać się narzędziami w rosyjskiej wojnie hybrydowej prowadzonej przeciwko sąsiadom Europy.