Kryminalne Polityka - Czechy Vinohradská 12

2025.07.18 – Teczka na polityczkę. Jak się szuka brudów?

W najnowszym odcinku podcastu „Vinohradská 12”, prowadzący Matěj Skalický wraz z dziennikarzem śledczym Czeskiego Radia, Vojtěchem Gavriněvem, ujawniają mroczne kulisy praskiej polityki. Reportaż jest wynikiem dochodzenia w sprawie działalności agencji marketingowej Advertes, która, jak wynika z ustaleń dziennikarza, miała tworzyć szczegółowe „teczki” na lokalnych polityków i organizować przeciwko nim ukryte kampanie dezinformacyjne w mediach społecznościowych oraz inscenizowane protesty.

Centralną postacią i głównym celem tych działań jest Kristýna Drápalová, opozycyjna radna z ugrupowania Praha Sobě. Dziennikarz dotarł do liczącego 158 stron dokumentu, nazwanego „Kristýna Drápalová i osoby z nią powiązane”. Teczka ta, choć w dużej mierze składa się z informacji ogólnodostępnych, zawiera również wrażliwe dane, takie jak prawdopodobny adres zamieszkania radnej, zdjęcia i adres kawiarni, którą odwiedza po pracy, a także informacje o jej rodzinie, w tym o poglądach politycznych jej bliskich. Jak zeznali byli pracownicy agencji, celem było znalezienie „jakiegokolwiek brudu” lub „słabego punktu”, który można by wykorzystać w kampanii. W dokumencie zaznaczono nawet potencjalne „afery” do rozegrania, m.in. dotyczącą niewielkiego zlecenia, jakie otrzymało stowarzyszenie urbanistyczne, w którym działa Drápalová.

Podcast szczegółowo opisuje modus operandi agencji Advertes, której szefowie oficjalnie zaprzeczają prowadzeniu jakichkolwiek kampanii politycznych. Według relacji byłych pracowników, kluczową rolę w operacjach odgrywał tzw. „Klub Młodych” – grupa młodych mężczyzn, często studentów, zatrudnianych jako freelancerzy. Ich zadaniem było nie tylko zbieranie informacji do „teczek”, ale przede wszystkim prowadzenie sieci kilkudziesięciu fałszywych kont na Facebooku, w większości podszywających się pod kobiety. Za pomocą tych profili, w setkach lokalnych i sąsiedzkich grupach na Facebooku, rozpowszechniali oni wprowadzające w błąd posty i ankiety, tworząc sztuczne wrażenie oddolnego oburzenia i kreując „afery” z niczego, jak w przypadku wspomnianego zlecenia dla Kristýny Drápalovej.

Działalność agencji nie ograniczała się do internetu. Jak relacjonuje Vojtěch Gavriněv, który był na miejscu, zorganizowała ona również inscenizowany happening przed praskim magistratem. W proteście, oficjalnie zwołanym przez nowo powstałe stowarzyszenie „Twarz Pięknej Pragi”, wziął udział m.in. znany z lat 90. DJ Uwa, przebrany za króla, oraz grupa około dwudziestu młodych mężczyzn. Jak przyznał jeden z nich, za udział w „demonstracji” obiecano im po 500 koron. Całym wydarzeniem zza kulis dyrygowali pracownicy agencji Advertes, w tym jeden z jej szefów, Jakub Vajner, który wszystko filmował i fotografował.

Prawdziwym tłem i motywacją dla tych zorganizowanych działań jest, jak sugeruje podcast, walka o duże pieniądze w centrum Pragi. Kristýna Drápalová jest główną autorką i promotorką tzw. „Manualu dla Kultury Pragi”, czyli zbioru przepisów, który ogranicza i reguluje wygląd reklam oraz, co najważniejsze, ogródków restauracyjnych w historycznym sercu miasta. Przepisy te uderzają w interesy wpływowych restauratorów. Choć dziennikarzowi nie udało się jednoznacznie ustalić, kto zlecił kampanię przeciwko Drápalovej, poszlaki prowadzą właśnie do tego środowiska. Jedna z kluczowych postaci w agencji Advertes, PR-owiec Jiří Chvojka, był w przeszłości rzecznikiem stowarzyszenia restauratorów, które walczyło z „Manualnikiem”.

Podcast kończy się gorzką refleksją na temat granic w politycznej walce. Choć zbieranie informacji o przeciwnikach jest częścią politycznego PR, to metody stosowane przez agencję Advertes – tworzenie „teczek” z wrażliwymi danymi, prowadzenie ukrytych kampanii dezinformacyjnych za pomocą armii fałszywych kont oraz organizowanie płatnych, fałszywych demonstracji – przekraczają, zdaniem dziennikarza, nie tylko granice etyki, ale być może również prawa. Jest to przerażający obraz tego, jak w praktyce wyglądają współczesne, zakulisowe bitwy polityczne.